خودسازی | خودسازی یعنی چه و چگونه خودسازی کنیم؟

خود سازی واژه ای است که کم و بیش همه‌ی ما آن را شنیده ایم،اما سوال این جاست که منظور از خود سازی دقیقا جیست و چه اهمیتی در زندگی ما دارد؟ آیا خود سازی محدود به مسائل روحی میشود و یا تمام ابعاد زندگی را میتواند در بر بگیرد؟این ها سوالاتی است که طبیعتا با شنیدن کلمه خودسازی به ذهن ما متبادر میشود.ما در مقاله خودسازی چیست؟ سعی کرده ایم که ابتدائا معنا و مفهوم این واژه را مورد بررسی قرار دهیم و فواید و ثمرات آن را بیان نماییم،سپس تاثیرات فردی و اجتماعی آن را مفصل بیان کرده ایم.پس اگر میخواهید که با خودسازی و ترک گناه به صورت کامل آشنا شوید،تا انتهای این مقاله را مطالعه نمایید.

توصیه میکنیم قبل از هر چیز پادکست زیر را گوش کنید

خودسازی یعنی چه؟

قبل از مطرح کردن هر چیز نیاز است که یک تعریف درست از خود سازی را بدانیم تا بتوانیم این واژه و مفهوم را بهتر درک کنیم.خوسازی را میتوان معادل کلمه “تزکیه” در زبان عربی و در روانشناسی معادل self-construction دانست.شاید بتوان یک تعریف کامل از خودسازی را اینطور بیان نمود: خودسازی به مجموع فعالیت های ذهنی و عملی میگویند که به طور سازنده و برنامه ریزی شده بر روی روح و نفس صورت میپذیرد و در نهایت منجر به سعادت دنیوی و اخروی ما میشود.انسان ها بالذاته دارای استعداد های فراوانی هستند و برای شکوفا کردن این استعداد ها نیاز است که زمینه آن فراهم شود.با خودسازی شما زمینه را برای شکوفا کردن استعداد های درونی خود (که مهم ترین آنها رسیدن به سعادت و خوشبختی است)،فراهم میسازید مثل دانه ای که با فراهم شدن تمامی زمینه ها و شرایط،بعد از مدتی به یک درخت تنومند و پر ثمر تبدیل میشود.

فواید خودسازی

خودسازی مقدمه و لازمه بسیاری از اموری است که ما در زندگانی دنیا و آخرتمان به آن ها نیاز داریم.اگر شما روح خود را قوی کنید قادر به انجام بسیاری از کارها خواهید بود و فواید بسیار بزرگی را نصیب خودتان میتوانید بکنید،مهم ترین این فواید را میتوان موارد زیر دانست:

توانایی انجام امور سخت

انجام هر کار مشکل نیازمند روح قوی و نفس ساخته شده است،هیچ موقع یک نفس و روح ضعیف قادر به تصمیم گیری های بزرگ و یا انجام امور مشکل نخواهد بود.روح ضعیف به محض برخورد به یک مشکل یا سختی،نا امید میشود و شانه خالی میکند.بنابراین میتوان گفت که با خودسازی است که انجام امور سخت و مشکل برای شما آسانتر خواهد شد.

مسئولیت پذیری

انسان های خود ساخته،همگی داری یک ویژگی بزرگ هستند.آنها مسئولیت کارهای خودشان را به خوبی برعهده میگیرند و همچنین مسئولیت هایی که به آنها واگذار میشود را به خوبی انجام میدهند و هرگز کم نمیگذارند.چرا که خودسازی باعث میشود که روح افراد بزرگ شود و همچنین باعث میشود که فرد خودش را به پستی و کوچگی فرار از مسئولیت ها آلوده نکند.

شناخت نقاط ضعف و قوت

خودسازی که در کنار خودشناسی انجام میشود،باعث میشود که انسان نقاط قوت و ضعف خود را به خوبی بشناسد و بداند که در انجام چه اموری دارای ضعف است و باید چه کارهایی را برای تقویت خودش انجام دهد.افرادی که به دنبال خودسازی هستند،حتما به بررسی و تحلیل شخصیت و وجود خودشان باید بپردازند و این منجر  به شناخت کامل از خودشان خواهد شد.

توانایی کمک به دیگران

انسان تا خودش را نسازد نمیتواند به خوبی به دیگران کمک کند.برای این که بتوانید دیگران را کمک کنید و قادر باشید آنها را به مسیر خوبی و درستی راه نمایی کنید،باید قبلش خودتان را خوب از لحاظ روحی ساخته باشید تا بتوانید بر دیگران اثر گذار باشید،برای این منظور به این کلام امام علی علیه السلام توجه کنید:

مَنْ نَصَبَ نَفْسَهُ لِلنَّاسِ إِمَاماً فَلْیبْدَأْ بِتَعْلِیمِ نَفْسِهِ قَبْلَ تَعْلِیمِ غَیرِهِ

کسی که خود را در مقام پیشوایی و امام مردم قرار می‌دهد، باید پیش از آن که به تعلیم دیگران بپردازد، به تعلیم خویش بپردازد 

در کل “قوی شدن”

فایده خودسازی را میتوان به قوی شدن خلاصه کرد.مهم ترین و اصلی ترین دلیل که انسان باید به دنبال خودسازی روحانی و نفسانی خود برود،قوی شدن روح و نفسش است تا بتواند در مقابل وسوسه های شیطانی و یا انسانی مقاومت کرده و مهیا و آماده انجام امور بزرگ شود و مطمئنا بدون خودسازی،انجام این امور غیر ممکن خواهد بود.اگر میخواهید به صورت مفصل و جامع تر با مزایا و فواید خودسازی آشنا شوید میتوانید مقاله فواید خودسازی را مطالعه نمایید.

خودسازی در اسلام

قبل از خواندن ادامه مقاله،توصیه میکنیم صوت زیر را گوش بدهید:

در اسلام توصیه ها و دستورات بسیار فراوانی به مسئله خودسازی شده است و تاکیدات خیلی زیادی به این موضوع شده است.علما و عرفای بزرگ بیان میدارند که ما در هر لحظه در دوران زندگیمان در حال ساختن وجود خود هستیم،پس باید بدانیم و متوجه باشیم که چگونه در حال ساخت نفس و روح خود هستیم.در ادامه چند نمونه از فرمایشات بزرگان را راجع به مسئله خودسازی را بیان مینماییم:

امام علی علیه السلام میفرمایند:

 إِذَا رَغِبْتَ فِی صَلَاحِ نَفْسِکَ فَعَلَیْکَ بِالاقْتِصَادِ وَ الْقُنُوعِ وَ التَّقَلُّل‏

تربیت کردن نفس های خود را به عهده بگیرید و آن ها را از سلطه عادت هایشان باز دارید.(تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص 237 ، ح 4767)

***

مُعلّمُ نفسِهِ و مُؤدّبُها أحَقُّ بالإجْلالِ مِن معلّمِ النّاسِ و مُؤدّبِهِ

کسی که آموزگار و مربی خود باشد،بیشتر در خور بزرگداشت است تا کسی که آموزگار و مربی مردم باشد.(نهج البلاغه(صبحی صالح) ص 480 ، ح 73)

***

صَلَاحُ النَّفْسِ مُجَاهَدَهُ الْهَوَى‏‏

خودسازی در گرو مبارزه با هوای نفس است.(تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص 241 ، ح 4881)

نمونه ومثال های بسیار دیگری در فرمایشات ائمه و بزرگان در رابطه با خودسازی و مبارزه با هواهای نفسانی وجود دارد که ما در این اینجا چند نمونه آن را مطرح کرده ایم.در نگاه قرآن و اسلام،مهم ترین چیزی که باعث رستگاری و خوشبختی انسان،هم در امور دنیوی و هم اخروی میشود،خوسازی است.

خودسازی در قرآن

همانطور که در ابتدای این مقاله ذکر شد،خودسازی را میتوان معادل کلمه “تزکیه” در عربی دانست،کلمه تزکیه که ریشه آن “زکی” است در بسیاری از آیات قرآن قابل مشاهده است که این به اهمیت بالای این موضوع اشاره دارد،ما چند نمونه از آیات قرآن که به مسئله تزکیه پرداخته است را ذکر مینماییم:

قَدْ أَفْلَحَ مَنْ زَکَّاهَا (سوره شمس،آیه 9)

در این آیه ،وعده قطعی خداوند در ارتباط با سعادت مندی و پیروزی به کسی داده شده که خودسازی کند و نفسش را تزکیه کند.

کمَا أَرْسَلْنَا فِیکمْ رَسُولا مِنْکمْ یتْلُو عَلَیکمْ آیاتِنَا وَیزَکیکمْ (سوره بقره،آیه 151)

 همچنان که در میان شما از خودتان رسولی فرستادیم که آیات ما را بر شما تلاوت می کند و تزکیه تان می نماید.

این آیه به طور صریح نیز بیان میدارد که یکی از اصلی ترین دلایل بعثت انبیا و رسولان،کمک به خودسازی افراد و تزکیه آنان است.

اگر میخواهید با مصادیق خودسازی در آیات قرآن کریم بیشتر آشنا شوید،توصیه میکنیم مقاله خودسازی در قرآن را مطالعه نمایید.

روایت در مورد خودسازی

در جملات و روایات رسیده از اهل بیت علیهم السلام تاکید های بسیار زیادی در رابطه با خودسازی و تزکیه نفس دیده میشود.به طوری که یکی از برنامه های مهم زندگی هر انسان مؤمنی را باید خودسازی و کار روی نفس دانست.ما در ادامه به ذکر چند روایت درباره خودسازی و خودشناسی میپردازیم:

1.امام صادق علیه السلام : از خودت براى خودت بهره بگیر، از خودت در دوره تندرستى پیش از بیمارى، و در دوره توانایى پیش از ناتوانى و در زندگى قبل از مرگ، بهره بگیر.

2.امام على علیه السلام : شب و روز، در تو عمل مى کنند، پس تو در شب و روز عمل کن، و از تو مى گیرند و مى کاهند، تو هم از آن دو (بهره) بگیر.

3.امیرمؤمنان علیه السلام : هرکس خود را پیشواى مردم قرار دهد، پیش از آموختن دیگران، به آموزش خود بپردازد

4.امام على علیه السلام : به یقین، بهاى جان هاى شما چیزى جز «بهشت» نیست، پس خود را جز به بهشت نفروشید.

تفکر و دقت در همین چند روایت شریف میتواند در مسیر خودسازی و رشد انسان تاثیر بسیار زیادی داشته باشد.

خودسازی در روانشناسی

خودسازی یا self-construction در روانشناسی بیان میدارد که افراد باید بتوانند به بهترین خودشان تبدیل شودند تا به اهداف و خواسته های خویش برسند.در این تعریف از خودسازی،باید شما قادر باشید که اهداف زندگی خودتان را به طور واضح مشخص کرده و برای آن برنامه ریزی کنید و همچنین ذهن و تفکر خودتان را طوری تربیت کنید که از مشکلات نهراسد و با روحیه و قدرت بالا بتواند از پس آنها بربیاید.مهم ترین شاخصه ها در خودسازی روانشناختی را میتوان این موارد دانست:

• خودشناسی و شناخت نقاط قوت و ضعف
• هدف گذاری درست و مناسب
• برنامه ریزی
• اقدام
• بهبود طرز فکر
• آرام سازی ذهن

در این دیدگاه نسبت به خودسازی،نگاه صرفا به موفقیت های مادی و دنیوی است که در جای خودش بسیار خوب و مناسب است ولی خودسازی در دیدگاه دینی و اعتقادی،به فراتر از این دنیا نگاه میکند.اگر میخواهید با خودسازی از نگاه روانشناسی بیشتر آشنا شوید،توصیه میکنیم مقاله خودسازی در روانشناسی را حتما مطالعه کنید.

خودشناسی برای خودسازی

در اسلام و همچنین در علوم روانشناسی،مقدمه خودسازی و رسیدن به موفقیت های بزرگ را خودشناسی میدانند.اساساً خودسازی بدون خودشناسی بسیار مشکل و یا غیر ممکن خواهد بود.چرا که شما قرار است نفس و روح یک انسان را تربیت و رشد دهید پس اگر انسان را درست نشناسید چگونه میتوانید روی آن کار کنید؟! رشد دادن موجودی ناشناخه تقریبا غیر ممکن است.بنابراین برای خودسازی ابتدا باید خودتان و مکانیزم نفس و بدن خود را کاملا درک کنید تا قادر باشد طبق آن،خود و شخصیتتان را رشد دهید و بسیازید.اگر میخواهید آگاهی بیشتری از خودشناسی و رابطه آن با خودسازی کسب کنید،میتوانید مقاله خودشناسی برای خودسازی را مطالعه نمایید.

خودسازی شخصیتی

خودسازی شخصیتی ذیل و زیر مجموعه خودشناسی شخصیتی است.یعنی بعد از اینکه نقاط قوت و ضعف خود را شناختید باید گام به گام در جهت بهبود فردی خودتان قدم بردارید تا به موفقیت هایی که در نظر دارید برسید.خودسازی شخصیتی یعنی قوی کردن شخصیت خودتان تا جایی که قادر باشید نقاط ضعف خود را ترمیم کرده و نقاط قوت خود را ارتقا ببخشید.اگر بتوانید شخصیت خود را بسیازید و آن را تبدیل به شخصیتی قدرتمند کنید،بدون شک قادر بر انجام کارهای بسیار بزرگی خواهید بود،چرا که کارهای بزرگ را شخصیت های بزرگ قادرند انجام دهند.اگر درباره خودسازی شخصیتی میخواهید بیشتر بدانید توصیه میکنیم مقاله خودسازی شخصیتی را مطالعه بفرمایید.

مراحل خودسازی چیست

مراحل خوسازی که به آن در علم اخلاق و عرفان به مراحل سلوک نام گذاری کرده اند تا حدی در بین بزرگان متفاوت است ولی آنچیزی که در علوم اخلاقی مشهور تر است را ما در ادامه ذکر مینماییم:علمای بزرگ مراحل سلوک را در چهار مرتبه ذکر کرده اند:

1. مشارطه
2. مراقبه
3. محاسبه
4. معاتبه و معاقبه

1.مشارطه در خودسازی

مشارطه به این معناست که انسان در ابتدای هر روز و به طور مرتب با خودش شرط ببندد و به خودش بادآوری کند که امروز باید از پلیدی ها دوری کنم و به خوبی ها روی بیاورم.

2.مراقبه در خودسازی

مراقبه را میتوان به مواظبت کردن تعبیر کرد.در این مرحله انسان باید تمامی دقت و حواسش را در طول متمرکز کند که مبادا خلاف مشارطه ای که در ابتدای روز انجام داده،عمل کند.

3-محاسبه در خودسازی

سالک باید در این مرحله و در پایان هر روز به محاسبه خودش بپردازد و بررسی کند که آیا امروز توانسته به خوبی مراقبه را انجام دهد یا نه؟ و اینکه تا چقدر قادر بوده که به مشارطه ای که در ابتدای روز انجام داده،عمل نماید؟

4.معاتبه و معاقبه

معاتبه و معاقبه به این معناست که اگر در طول روز نتوانست به خوبی مراقبه خود را انجام دهد،نفسش را تنبیه نماید تا در روزهای آینده دوباره این خطاها را انجام ندهد.

لازم به ذکر است که این مراحل برگرفته از احادیث و آیات فراوان در قرآن است که علمای اخلاق آن ها را دسته بندی کرده و به این مراحل تقسیم کرده اند.برای این منظور میتوانید به کتابهایی مثل معراج السعاده نوشته ملا احمد نراقی مراجعه نمایید.اگر میخواهید با نظریات و مدل های مختلف مراحل خودسازی بهتر آشنا شوید،توصیه میکنیم مقاله مراحل خودسازی را مطالعه نمایید.

تمرینات خودسازی

برای این که بتوانیم خودسازی را شروع نماییم نیاز است که به چند مسئله توجه داشته باشیم و آن ها را با تمرین کردن در وجود خود نهادینه کنیم و گرنه اقدام به خودسازی با شکست مواجه خواهد شد و در نهایت چیزی چز نا امیدی در پی نخواهد داشت.مهم ترین آن ها را میتوان این موارد دانست:

1.اراده خود را قوی کنید:اگر میخواهید در این راه قدم بگذارید باید اراده قوی داشته باشید تا بتوانید در برابر هوس ها و وسوسه ها به خوبی مقاومت نمایید.

2.توجه به مراحل چهارگانه خودسازی:در برنامه زندگی خودتان باید حتما به مراحل چهارگانه ای که ذکر شد توجه ویژه ای داشته باشید تا خودسازی را به بهترین شکل انجام دهید.

3.از تفکر و خلوت بهره ببرید:داشتن خلوت و تفکر میتواند پنجره ای به سوی نور و روشنایی باشد و میتواند بسیار شما را در راه خودسازی کمک کند.به قول حضرت رسول صل الله علیه و آله که فرمودند:

فِکرَهُ ساعَهٍ خَیرٌ مِن عِبادَهِ سَنهٍ 

لحظاتی تفکر بهتر است از یک سال عبادت

با در نظر داشتن این سه نکته میتوانید خودسازی را شروع کنید و امید داشته باشید که در این راه موفق شوید.اگر میخواهید با تمرین های خودسازی به زبان ساده بیشتر آشنا شوید،توصیه میکنیم حتما مقاله تمرینات خودسازی را مطالعه بفرمایید.

شروع خودسازی

تا اینجای مقاله به خوبی با مفهوم خودسازی و اهمیت آن آشنا شدید و حتما علاقه مند شده اید که خودسازی را شروع کنید اما ممکن است ندانید که چگونه و از کجا باید پا به عرصه خودسازی بگذارید؟شروع خودسازی ابتدائاً نیازمند آگاه شدن از یکیسری از شناخت ها است.به عنوان مثال،اولین چیزی که بسیار اهمیت دارد،مسئله خودشناسی است.تا وقتی شما خودتان را نشناسید و از ابعاد روحی و جسمی خودتان آگاه نباشید،نمیتوانید برنامه صحیحی برای خودسازی خود طرح ریزی کنید.بنابراین میتوان گقت اولین و مهم ترین قدم برای خودسازی،خودشناسی است.بعد از خودشناسی نیاز به شناخت آفت ها و بازدارنده ها است.ما در مقاله شروع خودسازی به صورت کامل به این مسائل پرداخته ایم و مهم ترین راهکارها و روشهایی که میتواند به یک شروع درست برای خودسازی،کمک کند را بیان نموده ام،پیشنهاد میکنیم حتما مقاله شروع خودسازی را مطالعه نمایید.

برنامه کامل خودسازی

برنامه داشتن برای خودسازی میتواند در این راه به شما کمک بزرگی کند و به شما یاری میدهد تا همه چیز طبق برنامه و با اصول جلو برود.شاید بتوان گفت بهترین برنامه برای خودسازی باید توسط استاد متخصص و زیر نظر بزرگان انجام بپذیرد چرا که هر کسی دارای روحیه و شخصیت خاصی است و باید طبق آن روحیات و ملکات نفسانی برنامه ریزی شود.اما به دلیل در دسترس نبودن همیشگی استاید و بزرگان میتوان یک برنامه کلی را در نظر داشت و طبق آن عمل کرد تا جایی که بتوان مسائل و موارد مهم را به انجام برسانید.این برنامه کلی میتواند شامل این موارد باشد:

1-اول از همه باید خودشناسی داشته باشید و استعدادهای ذاتی انسانی خود را بشناسید.

2-توجه به مراحل 4 گانه خودسازی که ذکر شد.بعضی از عرفا این مراحل را 6 تا میدانند که شامل:یغظه،توبه،مشارطه،مراقبه،محاسبه و معاتبه است.

3-داشتن ساعات یا دقایقی خاص به صورت روزانه برای خلوت با خدا و تفکر.

4-توجه به ممارست در انجام برنامه.

داشتن این برنامه ها میتواند در خودسازی به انسان کمک کند اما برای اینکه بهترین نتیجه را بگیرید مشورت از اساتید بزرگ میتواند بهترین برنامه را برای خودسازی شما در بر داشته باشد.برای آشنایی بیشتر با نحوه برنامه ریزی برای خودسازی،توصیه میکنیم مقاله برنامه خودسازی را حتما مطالعه نمایید.

خودسازی اخلاقی

درست است که اخلاق یک ویژگی است که در بیرون از انسان نمایان میشود و در ارتباط با بقیه افراد و یا موجودات نمود پیدا میکند ولی ابن نکته را باید بدانید که اخلاق ریشه در درون انسان دارد و تا انسان از درون خودش را نساخته باشد نمیتواند به خوبی اخلاقیات را رعایت کند و اگر در ظاهر هم بعضی مسائل را رعایت کند،احتمالا درگیر ریا و یا تکبر و امثال این موارد خواهد شد.بنابراین برای داشتن اخلاق نیکو نیز نیاز است که خودسازی به روش و شیوه درستی انجام شود تا خلق و خوی فرد زیبا و نیکو گردد.اگر میخواهید با مباحث خودسازی اخلاقی بیشتر آشنا شوید،مقاله خودسازی اخلاقی میتواند بسیار مفید فایده باشد.

خودسازی معنوی

وقتی سخن از خودسازی به میان میاید،اغلب، ذهن انسان به سمت امور معنوی و غیر مادی میرود،بنابراین منظور ما از خودسازی،خودسازی معنوی است.اما خودسازی معنوی چیست؟کلمه معنوی از معنا گرفته شده و اشاره به عالم معنا دارد که روح انسان در اصل متعلق به آن است.پس در خودسازی باید سعی کنیم که روح خود را قوی تر کنیم و آن را از آلودگی های مختلف رها سازیم تا ارتباط روح ما با عالم معنا بهتر برقرار شوید و خیرات و برکات خداوند نصیب انسان شود.میتوان بهترین راهکار برای خودسازی معنوی را همان مراحل و تمریناتی دانست که در این مقاله به آنها اشاره شده است.اگر از خودسازی معنوی و راههای رشد معنوی میخواهید بیشتر بدانید،حتما مقاله خودسازی معنوی را مطالعه نمایید.

خودسازی در نهج البلاغه

نهج البلاغه کتابی است که در آن مجموعه ای از سخنرانی ها،نامه ها و کلمات قصار امام علی علیه السلام گرد آوری شده است.نکته ای که در رابطه با نهج البلاغه باید بدانید این است که،مطالبی که در این کتاب مطرح شده از زبان کسی است که میتوان او را بزرگترین مربی و رهبر خلقت بعد از پیامبر دانست،کسی که کامل انسان را میشناسد و میتواند درباره خودسازی نفس انسان بسیار دقیق سخن بگوید.در نهج البلاغه شریف،امام علی علیه السلام نکات بسیاری را در رابطه با تهذیب و خودسازی نفس بیان میدارند،یکی از موارد مهمی که در رابطه با بحث خودسازی مطرح میشود،قسمتی از نامه ایشان به مالک اشتر است؛ایشان میفرمایند:

پس زمام هواهاى نفس خویش فروگیر و بر نفس خود ، در آنچه براى او روا نیست ، بخل بورز که بخل ورزیدن بر نفس ، انصاف دادن است در آنچه دوست دارد یا ناخوش مى  شمارد. 

 نهج البلاغه، نامه 53

در این فراز نکته بسیار دقیقی در رابطه با خودسازی و مراقبت از نفس بیان میشود و آن این است که در رابطه با هواها و امیال نفسانی باید مثل یک فرد بخیل رفتار کرد و دقیقا حساب و کتاب کرد که آیا عمل به این میل چه پیامدهایی خواهد داشت و اگر نفس چیزی را دوست دارد یا ندارد،باید با انصاف با آن رفتار شود.اگر میخواهید از خودسازی در کتاب نهج البلغه بیشتر بدانید توصیه میکنیم مقاله خودسازی در نهج البلاغه را حتما مطالعه نمایید.

خودسازی فردی

اگر میخواهید شخصیت و روح قوی و پر توانی داشته باشید،باید روی خودتان کار کنید و خودسازی فردی را در زندگی خود جاری نمایید.رشد و پیشرفت مادی و معنوی تنها نصیب افرادی میشود که خودسازی فردی را به بهترین شکلش انجام میدهند. خودسازی فردی شما قادر خواهید بود در اجتماع نیز پیشرفت نمایید چرا که شخصیت های خودساخته در روابط و مناسبات اجتماعی نیز بهتر عمل میکنند و توانایی تشخیص مسائل برای آنها راحت تر است.

خودسازی اجتماعی

نمیتوان از این نکته غفلت ورزید که انسان موجودی اجتماعی است و خواه و ناخواه در جامعه اثر گذار است.اگر غالب افراد جامعه،شخصیت های خودساخته ای باشند،بدون شک اجتماع و جامعه نیز دارای تعالی خواهد بود چرا که اعضای تشکیل دهنده هر اجتماع افرادی هستند که بر اخلاقیات و ارزش ها پایبند هستند.بنابراین نمیتوان خودسازی فردی را چیزی جدای از اجتماع تعریف کرد چرا که فرد و اجتماع رابطه بسیار تنگاتنگی با یکدیگر دارند.اگر میخواهید با خودسازی اجتماعی بیشتر آشنا شوید میتوانید مقاله خودسازی جمعی را مطالعه کنید.

جهت مرور مهم ترین نکات این مقاله،میتوانید ویدئو خلاصه مقاله را مشاهده نمایید

انواع خودسازی

خودسازی میتواند برای انگیزه ها و هدف های مختلفی انجام شود.هر نوع از انواع انگیزه میتواند بخش خاصی از روح و نفس و حتی جسم ما را ارتقا ببخشد.این ما هستیم که باید انتخاب کنیم چه نوعی از خودسازی را میخواهیم انجام دهیم؟آیا میخواهیم ذهن خود را بسازیم؟ و یا اینکه قصد داریم فقط در بعد معنوی و یا جسمی خودمان را ارتقا ببخشیم.البته نا گفته نماند که هر نوعی از خودسازی یک اثر مرکب و گسترده دارد و میتواند بر دیگر ابعاد زندگی و وجود ما مؤثر باشد.مثلا وقتی خودسازی ذهنی را انجام میدهیم به طور ناخوداگاه میتواند در خودسازی ارتباطات ما نیز تاثیر بگذارد. اما مهمترین انواع خودسازی را میتوان موارد زیر دانست:

• خودسازی ذهنی
• خودسازی جسمی
• خودسازی ارتباطات
• خودسازی برای معنویت
• خودسازی احساسی
• خودسازی مالی
• خودسازی برای بهبود کسب و کار

برای اینکه بهتر با این موارد آشنا شوید و انواع خودسازی را بیشتر بشناسید میتوانید به مقاله انواع خودسازی رجوع کنید.

موانع خودسازی چیست؟

تا به اینجا،با مهم ترین مسائل درباره خودسازی آشنا شدید،اما یکی از مسائل مهمی که ممکن است سبب شود کلیه مطالعات و زحماتی که در جهت خودسازی کشیده اید نابود شود و از بین برود،نشناختن موانع و آقات خودسازی است.عدم اطلاع از موانع خودسازی سبب درگیر شدن ناخودآگاه انسان با آفاتی میشود که مانند موش در انبار غذا است که ذره ذره تمامی زحمات ما را از بین میبرد.برای این که از این مشکل پیشگیری شود باید این موانع را بشناسید و تا حد امکان آنها را برطرف کنید.مهم ترین موانعی که ممکن است سرعت رشد شما را تا حد زیادی کاهش دهند را میتوان در موارد زیر خلاصه کرد:

• جهل و عدم آگاهی
• نداشتن برنامه مناسب
• اتلاف زمان
• توجه بیش از حد به نظرات اطرافیان
• وابستگی های دنیوی
• لقمه شبهه‌ناک و حرام
• پر گویی و پر حرفی
• پر خوری یا بد خوری
• پر خوابی

این موارد میتواند مهم ترین موانع خودسازی محسوب شوند،اگر میخواهید در رابطه با شناخت این موانع بیشتر اطلاعات کسب کنید،پیشنهاد میکنیم مقاله موانع خودسازی را حتما مطالعه کنید.

بهترین کتابهای خودسازی

یکی از راهکارهای خوب جهت بالابردن اطلاعات در هر زمینه ای،مطالعه کتاب های مرتبط با آن حوزه است.خوشبختانه در زمینه خودسازی اسلامی و همچنین خودسازی روانشناسی،کتاب های بسیار خوبی نوشته شده است که ما در مقاله ای تحت عنوان کتاب های خودسازی به معرفی تعداد زیادی از بهترین این کتب پرداخته ایم.اما در ادامه برای نمونه به معرفی چند مورد از بهترین کتابهای خودسازی میپردازیم:

کتاب جهاد با نفس | شیخ حر عاملی

یکی از منابع بزرگ حدیثی شیعه کتاب وسائل الشیعه است که با موضوع بندی مسائل به ذکر احادیث رسیده پرداخته شده است.یکی از بخش های بسیار جالب در این کتاب،فصل جهاد با نفس این کتاب است که به صورت مجزا چاپ و ترجمه شده است.مطالعه این کتاب و سپس عمل به دستورات آن میتواند کمک بزرگی به خودسازی ما بکند.

کتاب  المراقبات | میرزا جواد ملکى تبریزى

یکی از کتاب های عرفانی و اخلاقی خوب که میتواند در خودسازی و تکیه نفس کمک بزرگی به ما بکند،کتاب المراقبات است.در این کتاب بر اساس روزها و ایام سال دستوراتی داده شده که عمل به آنها میتواند گام خوبی در تزکیه و صفای باطن انسان داشته باشد

کتاب عادت های اتمی | جیمز کلیر

تجربه ثابت کرده است که عادات کوچک و بزرگ در زندگی انسان نقش خیلی مهمی دارند.خیلی از کنش و واکنش های ما در زندگی محصول عادات ریز و درشت ماست که میتواند سبب خودسازی و یا پسرفت ما باشند.در کتاب عادت های اتمی با بیانی روان،به مسئله ساخت عادات خوب و روش های ترک عادات بد پرداخته شده است.

رابطه خودسازی و انگیزه در اسلام

خودسازی و انگیزه میتوانند رابطه بسیار تنگاتنگ و مستقیمی با یکدیگر داشته باشند چراکه اگر شما فردی خودساخته و از لحاظ روحی و فکری قوی باشید،به خوبی میتوانید مسیر درست رشد و پیشرفت را تشخیص دهید و همچنین اراده کافی را برای رسیدن به هدف را دارا هستید.شناخت درست مسیر و همچنین دارا بودن اراده،کافی است که به شما این انگیزه را بدهد که در کار خود حرکت کرده و مسیر را با قدرت طی کنید.پس میتوان گفت یکی از مهم ترین عوامل وجود انگیزه در انسان ها مقدار خودسازی آنها است.اگر میخواهید در رابطه با انگیزه در متون اسلامی و همچنین آیات و روایات بیشتر بدانید،توصیه میکنیم مقاله انگیزه در اسلام را حتما مطالعه نمایید.

کلام پایانی

با توجه به توضیحاتی که در این مقاله آمد میتوان نتیجه گرفت که خودسازی یک موضوع بسیار با اهمیت است که میتوان در رشد شخصیتی و همچنین سعادت دنیوی و اخروی ما تاثیر بسیار زیادی بگذارد.خودسازی سبب میشود که نفس و روح انسان قدرت بگیرد و با هر وسوسه و هوسی،سست نشود و فرو نریزد و دانستیم که خودسازی نه تنها در شخصیت فردی بلکه در اجتماع و جامعه نیز نقش مهمی دارد و اگر افراد جامعه،شخصیت خودساخته ای داشتند،هیچ رشد و پیشرفتی دور از انتظار نخواهد بود.